Yapay sinir ağları (YSA) yapay zeka ve makine öğrenmesinin bir ortak çalışma alanı olarak karşımıza çıkıyor. Sinir ağları kullanım alanı olarak ve ortaya çıkardığı teknolojiler olarak günümüzün en ileri düzey teknolojik çalışmalarından bir tanesidir. Bazı bilim insanlarına göre oldukça tehlikeli bir çalışma alanı olan sinir ağı insanların tedbirli bir şekilde çalışma yapması gereken bir teknoloji. Çünkü robotların ya a bilgisayarların öğrenmesi ve canlı özelliklerini taklit etmesi için yapay sinirlerden yardım alıyoruz.
Son dönemlerde gerek ülkemizde gerek ise tüm dünyada oldukça geniş bir kullanıma ulaşan yapay zeka robotları sinir ağlarının en çok kullanıldığı bir alan. Fakat bu ağların çalışma prensibini ve şeklini öğrenmeden önce yapay zeka ve makine öğrenmesini genel hatları ile bilmek gerekiyor. İnovasyon İçin Eğitim Vakfı olarak önceki yazılarımızda sizlere yapay zekayı detaylı bir şekilde açıklamıştık. Bu yazımızda ise yapay olarak üretilen sinir ağlarının nasıl çalıştığını sizlere anlayacağız.
Sinir Ağlarının Kullanılmasında Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi
Yapay sinir ağı örnekleri ve bu ağların çalışma şekli için yapay zekayı ve makine öğrenmesini sizlere kısaca açıklamamız gerekmekte. Yapay zeka, robotların ya da bilgisayarların canlı özelliklerini taklit etmesine verilen teknolojik bir kavramdır. Makine öğrenmesi ise algoritmalar ve kodlamalar ile makinelerin verilerden yola çıkarak karar vermesi ve ortaya bir sonuç çıkarmasına verilen isimdir. Makine öğrenmesinin bir alt yöntemi olan derin öğrenme algoritmalarının yapay zeka içerisinde kullanılması beraberinde sinir ağlarını ortaya çıkarmıştır.
4.Sanayi Devrimi insanlara farklı teknolojilerin birlikte kullanılarak ne kadar farklı ve başarılı sonuçlar ortaya çıkardığını göstermiştir. Makine öğrenmesi ve yapay zekanın da birlikte kullanımı bizlere günümüzün en ileri teknolojisini kullanma imkanını sunuyor. Sinir ağlarının da bu ikiliye dahil olması ile yapay zekalar öğrenebiliyor ve elde ettikleri verilerden yola çıkarak tahminlerde bulunabiliyor. İnsanların sinir siteminden esinlenilerek üretilen bu teknoloji oldukça farklı bir çalışma prensibine sahip.
Yapay Sinir Ağları Nasıl Çalışıyor?
İnsan beyninin çalışma mekanizmasında öğrenme, hatırlama ve genelleme gibi işlemler uygulanır. Bu işlemleri beynimiz uygulayarak yeni bilgiler türetebilir. Yapay sinir ağları da insan beyninin bu çalışma yöntemlerini taklit ederek bu özellikleri robotlarda kullanmak için geliştirilmiştir. Sinir ağlarının çalışması için 3 katman bulunur. İlk katman girdi katmanı, ikinci katman gizli katman ve son olarak da çıktı katmanı bu sistem içerisinde bulunmaktadır. İlk katmana giren bilgiler gizli katmandaki bilgiler ile kıyaslanır ve ölçülür. Daha sonra ise bu bölgede analiz edilen bilgiler en uygun sonuca bağlanarak çıktı tabakasından çıkar.
Bu kısmı şöyle özetleyebiliriz. Yazılımda kullanılan if, elif ve else komutları gibi çalışmaktadır. Fakat yazılımda bu komutların denk geldiği değerleri biz yazarken burada makine bu sistemi tamamen kendisi uygular. Diyelim makinemiz kırmızı ışık algıladı. Girdi tabakasında kırmızı ışık bilgisi gizli tabakaya yönlendiriliyor. Gizli tabaka kırmızı ışıkta ne yapılması gerektiğini analiz ediyor ve ortaya dur konutu çıkıyor. Durma işlemi daha sonra çıktı katmanına iletiliyor ve araba kırmızı ışıkta duruyor. Otonom araçlarda kullanılan bu sistem en basit örneklerden bir tanesidir.
Yapay sinir ağları uygulamaları için bir örnek girdi oluşturmak yetebilir. Örneğin içerisine bazı çarpma işlemlerini atarak tüm çarpma işlemlerini yapmasını sağlayabilirsiniz. Bu işlem makinenin elindeki bilgilerden yola çıkarak yeni bilgiler öğrenmesine olanak tanıyor. Yüz tanıma, tahmin, sınıflandırma ya da optimizasyon gibi onlarca kullanım alanı olan YSA için henüz daha ilk aşamalardayız diyebiliriz. İlerleyen yıllarda yapay zeka, makine öğrenmesi ve derin öğrenme gibi teknolojilerin gelişmesi ile YSA ’da daha fazla gelişecek ve daha güçlü olarak karşımıza çıkabilecek. Bu yüzden bilim adamları tedbir alınmaz ise bu teknolojinin insanların sonunu getirebileceğini söylemekte.
Doç. Dr. Gamze Sart Youtube kanalını ziyaret ederek yapay zeka teknolojisinin tıpta alanındaki kullanımı hakkında çekilmiş videolara ulaşabilirsiniz. Aba Innolab resmi internet sitesini ziyaret ederek yapay zeka, derin öğrenme v makine öğrenmesi gibi günümüzün en önemli teknolojilerinin gelecekte nasıl kullanılacağına dair yazılmış makalelere ulaşabilirsiniz. Ayrıca İnovasyon İçin Eğitim Vakfı resmi internet sitesinden de yapay sinir ağları ve benzeri konular hakkında merak ettiğiniz tüm soruların cevabın bulabilirsiniz.
